فوايد علف هاي هرز !!

نام علف هرز گمراه کننده است و در نظر هر بیننده وشنونده ، گیاهی بی فایده تلقی می شود وبایستی حتما کنترل گردند .روی این اصل ، دیدگاه زارع در اکثر مواقع نسبت به اهمیت علف های هرز تقربیا بی تفاوت بوده است . ولی چه بسا کاربردهای متعددی داشته و از سال ها پیش در زمینه های مختلف مورد استفاده قرار می گیرند . یک گیاه ممکن است در یک ناحیه به عنوان علف هرز جدی باشد .اما در جایی در اطراف آن منطقه به عنوان گیاه مفید تلقی می شود.
به عنوان مثال بعضی علف های هرز نظیر بارهنگ برگ نیزه ای (plantago lanceolata) وشیرین بیان (Glycyrrhiza glabra) در پزشکی ، روناس (Rubia tinctorum ) در صنایع رنگرزی وگونه های مخلف سازو( Juncus spp ) در صنایع دستی کاربرد دارند.
علف هرز گزنه (Urtica dioica) یکی از فراوان ترین علف های هرزدرمناطق شمالی کشوراست،درحالی که همین گیاه از اقلام وارداتی اروپای غربی است و مصارف زیادی نیز دارد.واردات گیاه با اهمیت پونه (Mentha pulegium) از نظر پزشکی به کشورهای امریکا و انگلستان بالغ برچند میلیون دلار است،در حالیکه در هر گوشه از کشور ما کنار هر جوی و نهرآبی به عنوان علف هرز رشد می کند و عصاره آن از آن ممالک خارج به کشور وارد می شود.لازم به ذکرمیباشد که داشت و کاشت و برداشت پونه نیز به عنوان یک گیاه دارویی بسیار ساده است.علاوه بر این علفهای هرز پایه های اجدادی تعدادی زیادی از گیاهان زراعی امروز به شمار می روند. به عنوان مثال گندم نیای هرز( Aegilops squarrosa ) که به صورت یک علف هرزدر مناطق مختلف رشد می کند،از اجداد زراعی است.بهره برداری واستفاده از گیاهان دارویی که اکثر آنها به صورت علف هرز در مناطق و مزارع مختلف دیده می شود ، در ممالک پیشرفته اروپایی و آمریکایی و سایر کشور های در حال توسعه معمول می باشد ، ولی در کشور ایران مورد توجه قرار نگرفته است .

به طوری که اغلب مردم از گیاهان مفید و متنوعی که در ایران پراکنده اند ،بی اطلاع و از خواص درمانی ،تغذیه ای ، علوفه ای و سایر فواید آنها نا آگاه هستند .
در کشور هندوستان بیش از ۲۵۰۰ گونه گیاهی مفید شناسایی شده است که اغلب آنها نیز از علف های هرز داخل مزارع و اراضی غیر زراعی محسوب می شوند . برخی دیگر به دلیل سازگاری زیاد ،در شرایط محیطی تنش زا می توانند به رشد خود ادامه دهند . بدیهی است که قدرت سازگاری زیاد ،یکی از ویژگی های مهم علف های هرز به شمار می رود.
تنوع گیاهی در آسیا بیشتر است و کشور ایران نیز با دارا بودن اقلیم های مختلف خاستگاه تعداد زیادی از گیاهان است. بی شک وجود تنوع گونه ای در ایران یکی از بی نظیر ترین هدایای خداوندی محسوب می شود که به این مرز و بوم عطا شده است . برای ما بایستی جای خوشحالی باشد که تنوع این گیاهان در منطقه قابل توجه است . جای تاسف نیز باید باشد که به این گونه های گیاهی اهمیت آن چنانی قایل نیستیم در این زمینه ،ضرورت دارد با انجام طرحهای کوچک منطقه ای گونه های مفید در هر منطقه را شناسایی و سپس نسبت به تولید انبوه آنها اقدام کنیم .بدیهی است که این امر می تواند در اشتغال زایی ، بهبود وضع مالی زارعین و مردمان روستایی و تامین نیاز های دارویی ،علو فه ای و غیره نقش به سزایی داشته باشد.

در حالت کلی بر علف های هرز فواید زیادی مترتب است که در زیر به طور خلاصه و در کتاب شناسایی علف های هرز مولف به تفصیل ضمن معرفی به کاربردهای آنها اشاره گردیده است :
· اغلب علف های هرز با سیستم ریشه ای عمیق و گسترده از فرسایش آبی و بادی در زمین های غیر زراعی جلوگیری می کنند.
· برخی از انواع خوش خوراک انها به خصوص در مواقع خشک سالی به عنوان علوفه توسط دام مورد تغذیه قرار می گیرند.
· تعدادی از علف های هرز به عنوان کود سبز کشت می شود .
· ارزش دارویی آنها قابل توجه است و در صنایع دارویی به طور وسیع کاربرد دارند .
· اندام های هوایی تعداد زیادی از علف های هرز به طور سنتی در درمان برخی بیماری ها مورد استفاده قرار می گیرند.
· برخی از انها منبع مناسبی برای تغذیه زنبور های عسل به شمار می روند.
· تعدادی از علف های هرز در صنایع ای نظیر صنایع دستی و کاغذ سازی کاربرد دارند .
· اندام های آنها بعد از تجزیه در افزایش مواد آلی خاک نقش مهمی را ایفا می کنند .
· گونه های برخوردار از سیستم ریشه ای عمیق موجب شکستن لایه های سخت زیر زمینی می شوند.
· برخی ازگونه های انها به عنوان منبع ژنتثیکی در تحقیقات به نژادی مورد استفاده قرار می گیرند.
· از بعضی گونه های برخوردار از خاصیت آللوپاتی در جهت اصلاح گیاهان زراعی و کنترل علفهای هرز استفاده به عمل می آید.
· علفهای هرز معرف در تحقیقات زمین شناسی جهت پی بردن به وجود فلزات سنگین در زمین یا آب مورد استفاده قرار می گیرند.
بدیهی است که روشن شدن این قبیل کاربردهای بالقوه در علفهای هرز برای محققین این علم ارزش شایان توجهی داشته،ولی در عین حال دارا بودن این خصوصیات از خسارات و طبیعت نامطلوب علفهای هرز در کشاورزی کم نمی کند.

خلاصه
شناسایی کامل علف های هرز اولین گام در اجرای یک برنماه دقیق کنترل گیاهان هرز است و به منظور شناسایی وانتخاب بهترین و موثر ترین روش کنترل ، طبقه بندی علف های هرز ضروری است . علف های هرز از نظر طول دوره رشد ( یک ساله ، دو ساله و چند ساله ) ، نحوه تکثیر ( جنسی و غیر جنسی ) ، فصل رویش ( بهاره ، پاییزه و… ) شکل برگ (پهن برگ وباریک برگ ) ، استحکام ساقه ( علفی ، خشبی ونیمه خشبی ) ، محل رویش ( علف های هرز مزارع غلات ، گیاهان صنعتی ، علوفه ای ، سبز یجات ، صیفی جات ، باغات اراضی غیر زراعی و… ) ، زیستگاه ( خشکی زی وآبزی ، اجباری ، اختیاری ، عمومی ومعرف و اتفاقی ) ، نیاز به نور ( زیرین و رویین ) و نحوه تغذیه ( اتو تروف ، نیمه انگل و انگل ) طبقه بندی می کنند .

در تولید محصولات زارعی شناخت دوره زندگی علف های هرز در زمان مناسب کنترل موثر تر آن را امکان پذیر می سازد . علف های هرز چند ساله علاوه بر تکثیر از طریق بذر ، به روش رویشی نیر پایه های جدید تولید می کنند. جوانه زنی گیاهان هرز پاییزه در فصل پاییز اتفاق می افتد وبه دلیل پیش رسی بیشتر در زارعت های بهاره خسارت ایجاد می کنند و حساسیت به سرما در انواع بهاره نیز از جوانه زنی آنها در فصول سرد سال جلوگیری می کند . علف های هرز آبزی تمام یا بخشی از دوره زندگی خود را درآب سپری می کنند . در بین انواع مختلف علف های هرز برخی اجبارا در داخل مزارع و تعدادی دیگر در هر محیطی رویش می کنند . در این میان می توان به علف های هرز معرف اشاره نمود که دامنه تحمل محدودی داشته و تحت شرایط اکولوژیک خاص رشد پیدا می کنند وممکن است به صورت اتفاقی در سایر مکانهایی که برای رشد آنها مناسب نمی باشد ، نیز رویش کنند. اکثر علف های هرز در گروه گیاهان اتو تورف قرار می گیرند. این گیاهان به دلیل دارا بودن ریشه و کلروفیل می توانند با انجام فتوسنتز مواد غذایی مورد نیاز خود را بسازند ، که علف های هرز نیمه انگل و انگل نیز به صورت پازاریت از مواد غذایی ساخته شده توسط این گیاهان استفاده می کنند.

به گیاهان زارعی علف های هرز موجود در هر منطقه فلور آن اطلاق می شود که به دلیل سازش با محیط نست به سایر گیاهان رشد بهتری دارند و هر گاه انسان بنا به عللی از حمایت گیاهان زارعی دست بردارد ، علف های هرز تمام منطقه را فرا گرفته و موجب از بین رفتن گیاهان زراعی می شوند . رابطه موجودات زنده با یکدیگر وبا محیط تحت نام اکولوژی تعریف می شود و به منظور اتخاذ روش های کنترل کم هزینه مطالعه اکولوژی علف های هرز ضروری است . جوامع مختلف فلور خاصی از علف های هرز را می پذیرند و ترکیب گیاهان هر منطقه با عوامل آب وهوایی وخاکی وعوامل زنده هرز تغییر می کند . دما یکی از عوامل مهم تعیین کننده پوشش گیاهی است و با توجه به نیاز حرارتی هر گونه گیاهی ، در صورت عدم تامین آن محدوده دمایی بذر بدون جوانه زنی وارد مرحله خواب می شود . نور در فتوسنتنز و گل دهی وجوانه زنی دانه برخی از علف های هرز بسیار موثر است و از نظر شدت نور گیاهان هرز را به دو گروه سایه طلب و نور طلب تقسیم بندی می کنند . تعیین میزان بارس دریک منطقه در تعیین فلور گیاهی را دریک منطقه خشک ومرطوب با هم مقایسه کنیم وبا لاخره بادهای ملایم عامل انتقال بذور علف های هرز محسوب می وند . ترکیب فیزیکی و شیمیایی خاک برای رشد انواع علف های هرز شرایط مناسبی را فراهم می آورد . به طوری که پوشش گیاهی در خاک های با pH ، شوری ، حاصل خیزی ورطبوت متفاوت کاملا فرق می کند .برخی علف های هرز فقط در خاک های بایر رشد می کنند. با تغییر شرایط و تبدیل زمین های بایر به دایر جمعیت قبلی علف های هرز خذف شده و گیاهان هرز جدید جایگزین می شوند . همچنینی استفاده بی رویه از زمین های دایر و تبدیل آنها با اراضی مخروبه ، فلور گیاهی منطقه را به سمت ظهور علف های هرز سمی سوق می دهد . از عوامل زنده موثر در تعیین پوشش گیاهی یک منطقه می توان به اثرات متقابل علف های هرز با یکدیگر وبا گیاهان زارعی ، اثرات متثابل موجودات ذره بینی خاک و حشرات با علف های هرز واثرات متقابل فعالیتهای کشاورزی وعلف های هرز اشاره نمود . وجود برخی از علف های هرز اشاره نمود . وجود برخی از علف های هرز در یک منطقه موجب کندی ویا توقف رشد تعداد زیادی از گیاهان مجاور می شوند .برخی از قارچ ها وحشرات با تجزیه بقایای گیاهان در خاک موجب فراهمی مواد معدنی حاصل از آنها برای گیاهان مجاور شده وبه این ترتیب موجب تغییر در ترکیب گیاهان می شوند . اجرای عملیات زارعی توسط انسان نیز گونه های طبیعی منطقه را مورد تخریب قرار داده و توالی را به سمت ظهور گیاهان خودرو سوق می دهد.

معیارهای مهم یک علف کش خوب
· ارزان باشد تا قدرت خرید کشاورز اجازه استفاده از آ« را بدهد .
· برای مصرف مقرون به صرفه باشد.
· برای انسان ، دام ، حشرات وگیاهان زراعی مجاور ضرری نداشته باشد .
· برای کیاهان بعدی در تناوب بی ضرر باشد .
· قابلیت شستشوی آن از سطح شاخ و برگ در اثر بارندگی کم تر باشد.
دوره پایداری کم تر داشته باشد .