نحوه شخم اراضی نیشکر | راهنمای جامع کشاورزی نیشکر
شخم زدن اراضی نیشکر یکی از مهم‌ترین مراحل در کشت این گیاه است که برای موفقیت در زراعت نیشکر باید به دقت انجام شود. در ایران، به ویژه در استان خوزستان، کشت نیشکر به روش‌های مختلفی انجام می‌شود. در این مقاله به بررسی مراحل مختلف شخم، آبیاری، خاکورزی و برداشت نیشکر خواهیم پرداخت.
۱. نحوه شخم زدن اراضی نیشکر
در مناطق جنوبی ایران، عملیات شخم نیشکر با استفاده از ادوات مختلفی مانند گاوآهن‌های برگردان دار، دیسک‌ها، فاروئه‌ها و دندانه‌ها صورت می‌گیرد. شخم زدن ابتدا با از بین بردن بوته‌های قدیمی و کلوخه‌ها انجام می‌شود، سپس زمین تسطیح و جوی‌های مناسب برای آبیاری ایجاد می‌شود.
۲. روش‌های آبیاری مزارع نیشکر
برای آبیاری مزارع نیشکر، از آبیاری کرتی، آبیاری جویچه‌ای، آبیاری بارانی (قابل حمل و ثابت) و آبیاری قطره‌ای استفاده می‌شود. آبیاری مناسب نقش مهمی در افزایش تولید نیشکر و ذخیره‌سازی ساکارز دارد. باید توجه داشت که در نیشکر، آبیاری قطره‌ای معمولاً به دلیل آسیب به لوله‌ها در زمان برداشت استفاده نمی‌شود.
۳. خاکورزی و ادوات مورد استفاده
در برخی مناطق، کشت نیشکر به روش‌های سنتی انجام می‌شود، اما با پیشرفت تکنولوژی، استفاده از ادوات مدرن مانند گاوآهن‌ها و دیسک‌ها به مراتب راحت‌تر و سریع‌تر شده است. خاکورزی درست به افزایش عملکرد زمین و رشد مناسب نیشکر کمک می‌کند.
۴. عملیات کاشت نیشکر
پس از آماده‌سازی زمین، قلمه‌های نیشکر به صورت دستی یا ماشینی در جویچه‌ها قرار داده می‌شوند. در روش‌های قدیمی، از قلمه‌هایی با دو یا سه چشم برای کاشت استفاده می‌شد. اما امروزه در مزارع بزرگ، استفاده از کارنده‌ها (دستگاه‌های ماشینی) برای کاشت قلمه‌ها به طور مکانیزه رواج پیدا کرده است.
۵. رسیدن نیشکر و عوامل موثر
رسیدن نیشکر به عواملی مانند میزان آب و دما بستگی دارد. در مناطقی که دمای هوا در ماه‌های آوریل تا اکتبر کاهش می‌یابد، گیاه نیشکر به مرحله رسیدن و ذخیره‌سازی ساکارز می‌رسد. از رفراکتومتر برای سنجش میزان قند در ساقه نیشکر استفاده می‌شود.
۶. آفات و بیماری‌های نیشکر
آفات مهم نیشکر شامل شب پره‌های حفار، زنجره‌های قورباغه‌ای، کرم‌های سفید و جوندگان می‌باشند. مبارزه با این آفات از طریق روش‌های زیست محیطی و استفاده از واریته‌های مقاوم صورت می‌گیرد. در موارد شدیدتر، مبارزه شیمیایی نیز انجام می‌شود.
۷. برداشت نیشکر
برداشت نیشکر به دو صورت دستی و مکانیزه انجام می‌شود. در روش مکانیزه، از ماشین‌های برداشت نیشکر استفاده می‌شود که نی‌ها را به طور کامل جمع‌آوری کرده و به کارخانه ارسال می‌کنند. روش سوزاندن مزارع قبل از برداشت یکی از تکنیک‌های رایج برای افزایش بازده برداشت است.
۸. مبارزه با علف‌های هرز در مزارع نیشکر
وجود علف‌های هرز در مزارع نیشکر می‌تواند مشکلات جدی ایجاد کند. برای کنترل این علف‌ها، از روش‌های مکانیکی و شیمیایی استفاده می‌شود. روش‌های مکانیکی شامل استفاده از دیسک‌ها و کج‌بیل‌ها می‌باشد که به صورت مکانیکی علف‌های هرز را از بین می‌برد.
۹. عناصر مورد نیاز برای رشد نیشکر
نیشکر برای رشد و تولید به عناصر خاصی مانند ازت، پتاسیم، فسفر و منیزیم نیاز دارد. کمبود هر یک از این عناصر می‌تواند بر روی رشد و کیفیت محصول نیشکر تأثیر منفی بگذارد.
۱۰. محیط رشدی مناسب نیشکر
نیشکر یک گیاه گرمسیری است که در خاک‌های لوم تا لومی رسی با عمق بیشتر از یک متر رشد بهتری دارد. این گیاه در مناطقی با دمای متوسط ۳۰ درجه سانتی‌گراد و رطوبت بالا بهترین عملکرد را دارد.
