علفهای هرز به عنوان گیاهانی هستند که به طور ناخواسته خارج از مکان اصلی خود می رویند. مثلا گیاه ذرت در زراعت گندم و جو به عنوان یک علف هرز شناخته می شود. علف هاي هرز مزارع گندم به دو دسته پهن برگ و باريك برگ تقسيم مي شود.
الف- علف هاي هرز پهن برگ : علف هاي پهن برگ به دو دسته علف هاي هرز يكساله و دايمي تقسيم مي شود.
علف هاي هرز يكساله مانند: كيسه كشيش، خردل وحشي، گندمك، مياگرام، شلمي، ازمك، شقايق، خاك شير و ماشك.
علف هاي هرز دايمي مانند: شيرين بيان، خار شتر، تلخه و پيچك صحرايي.
ب- علف هاي هرز باريك برگ : بيشتر علف هاي هرز باریک برگ مزارع گندم متعلق به تيره گندميان (گرامينه) بوده و در مراحل ادامه رشد شباهت زيادي به گندم دارند. عمده ترين آن ها شامل يولاف وحشي، علف خوني، چچم، دم روباهي كشيده، جوموشي، علف پشمكي و چاودار است.
روش هاي كنترل علف هاي هرز مزارع گندم : كنترل علف هاي هرز به دو طريق زراعي و شيميايي امكانپذير است.
كنترل زراعي: مناسب ترين روش كنترل علف هاي هرز انجام عمليات زراعي است كه با روش هاي زير امكانپذير است:
– رعايت تناوب زراعي مانند كشت گندم پس از گياهان وجيني (آفتابگردان، ذرت، حبوبات، نباتات علوفه اي)
– شخم به موقع در سال آيش قبل از به گل رفتن علف هاي هرز يكساله در اوايل بهار
– رعايت تراكم مناسب مزرعه گندم
– استفاده از بذر خالص و عاري از بذرهاي علف هاي هرز (بذر مادري – بذر گواهي شده)
– هيرم زمين قبل از كاشت با يك يا دو بار آبياري و شخم زمين
– كنترل مكانيكي (در مزارعي كه آلوده به علف هاي هرز كله اي است مي توان به صورت مكايكي آن ها را معدوم كرد.)
– عدم استفاده از كود دامي تازه به دليل فراواني بذر علف هاي هرز زنده در آن و استفاده از كود دامي كهنه و پوسيده.
كنترل شيميايي: كنترل شيميايي در صورتي انجام مي شود كه مزرعه داراي آلودگي بيش از اندازه معين باشد. نكات مورد توجه در اين روش عبارتند از:
– نوع علف كش بايد با توجه به شناخت دقيق علف هاي هرز استفاده شود.
– ميزان و زمان مناسب سمپاشي مدنظر قرار گيرد.
– نوع سمپاشي و نازل با توجه به امكانات و وسعت مزرعه تعيين شود.
سمپاش پشتی با عرض کار ۵/۱ متر به میزان ۳۰۰ لیتر محلول در هر هکتار با وسعت کم قابل استفاده است. سمپاش پشتی تراکتور بوم‌دار با عرض هشت تا ۱۲ متر و نازل‌های تی‌جت با سرعت سه تا شش کیلومتر در ساعت در مزارع بزرگ‌تر کاربرد دارد. باید دقت شود که ارتفاع سمپاش از سطح زمین ۵۰ سانتی‌متر برای کنترل شیمیایی علفهای هرز باریک برگ می‌توان از علف‌کش‌های ایلوکسان (۵/۲ لیتر در هکتار) پوماسوپر (۲/۱ – ۸/۰ لیتر در هکتار)، تاپیک (۹/۰ – ۶/۰ لیتر در هکتار) و آونج (چهار لیتر در هکتار) استفاده کرد.
برای کنترل شیمیایی علفهای هرز پهن‌برگ از علف‌کش‌های گرانستار (۲۰ – ۱۵ گرم در هکتار) و پاردنر (۵/۲ – ۲ لیتر در هکتار) استفاده می‌شود .
