مواد هیومیکی شامل مخلوطی از ترکیبات آلی مختلف هستند که از باقیمانده گیاهان و حیوانات حاصل می شوند. , از آنجا که این ماده در شرایطی خاص PH اسیدی ضعیفی (۳.۸ تا ۵ ) پیدا میکند و مشتق از هوموس می باشد به نام اسید هیومیک شناخته می شود. اما حقیقتا هیچ شباهتی به اسید های شناخته شده چه معدنی و چه آلی ندارد. کود اسید هیومیک میتواند اثر مثبتی بر رشد گیاه بگذارد .
کود اسید هیومیک بر رشد ریشه گیاه و قسمت هوایی اثر دارد ولی اثرات آن بر روی ریشه برجسته تر است ، که باعث افزایش حجم ریشه و همچنین اثر بخشی سیستم ریشه میشود که نتیجتا باعث افزایش محصول میشود .و در بررسیها تاثیر اسید هیومیک روی نوعی گیاه علوفه ای نشان داده که اسید هیومیک به طور معنی داری سرعت فتوسنتز، توسعه زیست توده ریشه و محتوی عناصر غذایی گیاه را افزایش میدهد.
کود اسید هیومیک باعث افزایش جذب نیتروژن ، پتاسیم ، کلسیم ، منیزیم و فسفر در گیاه میشود.
کود اسید هومیک توانایی نگهداری آهن خاک به فرمی که قابل جذب و سوخت و ساز باشد را دارد. این پدیده در خاکهای قلیایی و آهکی میتواند مؤثر باشد که معمولاٌ با کاهش کمبود آهن قابل جذب و مواد آلی رو به رو هستند.
برای مناطق نسبتا خشک و زمین های زراعی وسیع کود اسید هیومیک مهم می باشد زیرا برای فعال کردن میکروارگانیسم های موجود در خاک کمک زیادی می کنند. در مناطق کم آب و نسبتا خشک میکرو هومات ها به گیاه کمک می کنند تا طول دوران رشد زیادی را داشته باشد.
از جمله میکروارگانیسم های ( باکتری ها ) موجود در مناطق ریشه گیاه می توان به Pseudomonas , Bacillus , Azomonas , Agrabacterium , Flaro Bacterium , Acrobacter اشاره کرد که بر روی گیاه یا درخت اثر مثبت دارند، یعنی در از بین بردن باکتری های منفی مزاحم و رشد گیاه نقش عمده ای دارند. همچنین در سنتز هورمون های گیاه این باکتری ها نقش اساسی دارند. باکتری هایی که در خاک (در ناحیه ریشه گیاهان )، خاک و گیاه وجود دارند سه قسمت از یک اکوسیستم را شامل میشوند که در کنار هم زندگی همزیستی دارند.(باکتری+خاک+گیاه) فعالیت های متابولیکی ریشه از یک طرف گیاهی که در حال رشد است غذای لازم برای زندگی باکتری هایی که در این ناحیه وجود دارد را فراهم می کند و همچنین از طرف دیگر با فعل و انفعالات صورت گرفته توسط این باکتری ها در بنیانشان غذای لازم برای رشد گیاه را فراهم نموده و باعث میشود تا فعالیت های بیولوژیکی وفیزیولوژیکی ریشه ای افزایش یابد و کل این حرکتها و واکنش ها در خاک انجام میشود. علاوه بر این باکتری هایی که در قسمت ریشه گیاه وجود دارند، از گیاه در منطقه ریشه در برابر مواد هومین ریخته شده محافظت میکنند و نیز همچنین یک تعادل بین تولید این مواد و استفاده گیاه از آنها برقرار می کند و بنابراین خاک همواره قابلیت باروری بالایی دارد و این قابلیت را حفظ می کند. قرار گرفتن باکتری های موجود در منطقه ریشه گیاه بستگی به سن گیاه، مورفولوژی ریشه و نوع مواد غذایی میکروارگانیسم ها بستگی دارد که این به تاثیرات محیط نیز مرتبط می باشد.
میتوان برای چمن ، درختان ، درختچه ها ، بوته ها ، باغجه ها و حتی گیاهان آپارتمانی از کود اسید هیومیک استفاده نمود زیرا یک محرک زیستی است. کود هیومیک اسید یک اسید ضعیف آلی است که قابلیت های بسیار زیادی را دارد از جمله اینکه به جذب عناصر گیاه کمک کرده و از دست رفتن عناصر و آب شویی جلوگیری می کند ، به همین جهت استفاده از کودهای شیمیایی در خاک را به نصف کاهش میدهد که این در حالی است که نتایج بهتری برای کشاورز به بار می آورد و از هزینه ی سرسام آور خرید کودهای شیمیایی و مسمومیت و سفتی خاک تا حد زیادی میکاهد.
استفاده از کود اسید هیومیک شامل مزیت های زیر میشود :
۱. ساختار خاک را بهبود می‌بخشد
۲. به ریشه زایی بهتر کمک میکند
۳. باعث نگهداری بیشتر آب در خاک میشود
۴. به رشد سریع باکتری‌های مفید در خاک کمک میکند
۵. به انحلال و آزادسازی عناصر ماکرو و میکرو کمک کرده و در نتیجه نیاز به کودهای شیمیایی را به نحو محسوسی کاهش میدهد
۶. مقاومت به شوری را افزایش میدهد
۷. مقاومت به کم‌آبی را افزایش میدهد
۸. مقاومت به سرما را افزایش میدهد
۹. از سمیّت کودها و عناصر اضافی موجود در خاک میکاهد
۱۰. دوام اثر آن زیاد است و تا چند سال اثر آن در خاک باقی می‌ماند
۱۱. مقاومت گیاه را در مقابل انواع بیماری‌ها افزایش داده و نیاز به مصرف سموم را به نحو محسوسی کاهش میدهد
۱۲. سرعت جوانه‌زنی بذر را افزایش میدهد
۱۳. PH اسیدی این محصول به اصلاح خاکهای قلیایی کمک میکند
۱۴. با طبیعت سازگار است و خطری برای گیاه و یا محیط زیست ندارد
۱۵. به حفظ توازن خاک کمک میکند
۱۶. به بهبود کیفیت محصول کمک میکند
۱۷. هیومیک اسید بهترین کلاتور طبیعی است
جایگاه هیومیک اسید در دنیا :
در کشورهای اروپائی و پیشرفته بواسطه قوانین حاکم اسید هیومیک جایگاه خاص خود را پیدا کرده است و آنها به دلایل زیر علاقمند به استفاده از هیومیک‌ها هستند:
. سازگاری با محیط زیست و فقدان نگرانی از آلوده شدن آب‌های سطحی و زیرزمینی
۲. صرفه‌جویی در مصرف کود شیمیایی و کاهش هزینه‌ها
۳. قابلیت استفاده در کشت‌های ارگانیک در حالیکه بسیاری از کودهای شیمیایی نظیر NPK در این موارد ممنوعیت دارد
۴. افزایش مقاومت نسبت به بیماری‌ها در نتیجه کاهش مصرف سموم
۵. کاهش هزینه‌های کارگری به دلیل استفاده از حجم کم در مقایسه با کودهای آلی
۶. احیای توازن در خاک‌هایی که قبلاً بطور نامناسب کوددهی شده‌اند
در کشورهایی نظیر استرالیا و آمریکا که بخش‌های مهمی از خاکشان کویری است و با مشکلاتی مشابه ما مواجه‌اند، انگیزه‌های جدی‌تر برای مصرف هیومیک‌ها وجود دارد. در چنین سرزمین‌هایی، آب و خاک غالباً قلیایی است و هیومیک اسید در محیط قلیایی بهتر عمل میکند. از این گذشته مناطق بیابانی با مشکلات دیگری نظیر کمبود مواد آلی خاک، کم‌آبی، شوری، نوسان شدید دما در شبانه روز (تنش گرمایی و سرمایی) و ساختار نامناسب خاک درگیر هستند.
روش استفاده اسید هیومیک به چه صورت است؟
اسیدهیومیک با سایر کودهای شیمیایی سازگار بوده و قابل اختلاط می باشد و میتوان آن را از طریق محلول پاشی ،مصرف خاکی و سیستم های ابیاری تحت فشار مورد استفاده قرار داد.
۱. استفاده همراه با آب آبیاری: میتوانید اسیدهیومیک را با مقدارقید شده در بسته کودی در اب ابیاری حل کرد و اقدام به ابیاری نمایید.
۲. روش بذرمال : قبل از کاشت بهتر است اسیدهیومیک را با میزان مناسب آب حل کرده و بذرها را با آن آغشته نمایید و بعد اقدام به کاشت نمایید.
۳. روش محلول پاشی : در این روش می توان میزان قید شده در بسته کودی را با آب محلول کرده و اقدام به محلول پاشی نمود.
